محمدتقي خان پسيان

شيخ محمدخياباني

شيخ محمد، فرزند حاجي عبدالحميد نامي بود. او پس از تحصيل فقه و اصول تا نزديک مرحله اجتهاد، هيئت و نجوم را آموخت. مدتي نيز حکمت و طبيعيات و تاريخ و ادبيات تحصيل کرد. عموي او توسط قزاقهاي تزاري کشته شده بود و او خود، روحاني مسجد جامع تبريز بوده‌است.

زندگي شيخ محمد خياباني پس از پيروزي مشروطه در سال ???? ش، با تأسيس انجمن ايالتي در تبريز، وارد مرحله تازه‏اي گرديد و در جريان محاصره تبريز، در دفاع از شهر نقش مهمي ايفا کرد. در زمان خياباني اوضاع ايران، به خاطر دخالت‏هاي بيگانگان از جمله روسيه، انگليس و آلمان، آشفته بود. پس از خلع محمدعلي شاه از سلطنت، خياباني در سي سالگي به عنوان نماينده مردم تبريز راهي مجلس شوراي ملي گرديد.

حکومت ايران جمهوري اسلامي است که ملت ايران، بر اساس اعتقاد ديرينه‏اش به حکومت حق و عدل قرآن، در پي انقلاب اسلامي پيروزمند خود به رهبري مرجع عاليقدر تقليد آيت‏الله‏العظمي امام خميني، در همه‏پرسي دهم و يازدهم فروردين ماه يکهزار و سيصد و پنجاه و هشت هجري شمسي برابر با اول و دوم جمادي‌الاولي سال يکهزار و سيصد و نود و نه هجري قمري با اکثريت ????? کليه کساني که حق رأي داشتند، به آن رأي مثبت داد.

اصل ?

جمهوري اسلامي، نظامي است بر پايه ايمان به:‏

1. خداي يکتا (لا اله الا الله) و اختصاص حاکميت و تشريع به او و لزوم تسليم در برابر امر او.
2. وحي‏ الهي و نقش بنيادي آن در بيان قوانين.
3. معاد و نقش سازنده آن در سير تکاملي انسان به سوي خدا.
4. عدل خدا در خلقت و تشريع.
5. امامت و رهبري مستمر و نقش اساسي آن در تداوم انقلاب اسلام.
6. کرامت و ارزش والاي انسان و آزادي توأم با مسيوليت او در برابر خدا، که از راه‏‏:
   • اجتهاد مستمر فقهاي جامع‏الشرايط بر اساس کتاب و سنت معصومين سلام الله عليهم اجمعين،
   • استفاده از علوم و فنون و تجارب پيشرفته بشري و تلاش در پيشبرد آنها،
   • نفي هر گونه ستمگري و ستم‏کشي و سلطه‏گري و سلطه‏پذيري،

قسط و عدل و استقلال سياسي و اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي و همبستگي ملي را تأمين مي‌کند.

نحوه‏ي تعيين رئيس‏قوه‏قضائيه

ازجمله وظايف و اختيارات مقام رهبري عزل‏ونصب و قبول استعفاي رئيس قوه‏‏ي‏قضائيه است ( بند 6 اصل يکصدودهم قانون‏اساسي ) که به موجب اصل يکصدوپنجاه‏وهفتم‏قانون‏اساسي براي مدت پنج سال و به‏منظور انجام دادن مسئوليت‏هاي قوه‏ي‏قضائيه درکليه‏ي امورقضائي واداري و اجرايي تعيين مي‏شود.

شرايط رياست قوه‏قضائيه

فردي که به عنوان رياست اين قوه تعيين مي‏شود وعالي‏ترين مقام قوه‏ي قضائيه تلقي مي‏گردد،براساس اصل يکصدوپنجاه‏وهفتم‏قانون‏اساسي ، بايد واجد شرايط ذيل باشد

1. مجتهد عادل باشد

2. آگاه به امورقضائي باشد

3.

قوه قضاييه در يک نگاه

اجراي عدالت يکي از آرمان‏ها و آرزوهاي ديرين جامعه‏ي بشري است . منظور از اجراي عدالت ، يعني حل اختلافات و منازعات افراد با يکديگر يا افراد با دولت بر طبق قوانين مصوب . اين وظيفه‏ي خطير برعهده‏ي قوه‏ي‏قضائيه گذاشته شده است که قوه‏اي مستقل و پشتيبان حقوق فردي و اجتماعي و مسئول تحقق بخسيدن به عدالت و عهده‏دار و ظايف زير است :

تاريخچه
بهايي گري از بابيت نشات گرفته و بابيت خود ريشه در شيخي گري 1 دارد . عقايد اوليه ي فرقه ي بهايي تلفيق و تركيبي از عقايد تشيع عرفان ايراني نظريه هاي حكماي اسلامي و يوناني است كه پس از سپري شدن عمري هزارساله به صورت شيخي گري سپس بابيگري و سرانجام بهاييت درآمد. اما آن چه امروز در فرقه ي بهايي مطرح مي شود با شيوه و افكار بنيانگذاران آن تفاوت دارد.
ظهور شيخيه مصادف با دوران فتحعلي شاه قاجار (1250 ـ 1212 ه . ق ) و بدعت بابيان مقارن با سلطنت محمد شاه (1264 ـ 1250 ه" . ق ) است . بنيانگذار فرقه ي بابيه شخصي به نام سيد علي محمد شيرازي بود كه مدتي در عتبات درس خوانده و چند سالي در حومه ي بغداد و سپس بوشهر گوشه نشيني اختيار كرده و رياضت كشيده بود او پس از يك اعتكاف چهل روزه در مسجد كوفه و سفر به مكه به بوشهر بازگشت و خود را « باب الهي » ناميد. سپس مبلغيني به شيراز فرستاد و عده اي ازجاهلان و ساده لوحان را به عنوان مريد به دور خود جمع كرد.
البته مخفي نماند كه عمال انگليسي كمپاني هند شرقي نيز از او و پيروانش حمايت مالي مي كردند و به وسيله ي همين پول ها هم بود كه منوچهر خان معتمدالدوله حاكم اصفهان باب را به اصفهان فراخواند و در آن جا آزادي كامل به او اعطا نمود. به اين ترتيب باب تا سال 1263 ه . ق كه سال فوت معتمدالدوله بود در سايه ي حمايت او به تبليغات پرداخت و مريدانش در زنجان و يزد رو به فزوني گذاشتند.
عمده ي فعاليت هاي جنبش بابيه در اين زمان پيرامون انديشه مهدويت دور مي زد.
اما با گذشت زمان علي محمد باب كه نخست خود را باب امام زمان (عج ) مي خواند پس از چندي ادعاي مهدويت كرده و نغمه ي ايجاد دين تازه اي را سرداد . سپس ادعاي نبوت كرد و سرانجام نيز دعوي ربوبيت و الوهيت نمود . 2 اما با درگذشت حاكم اصفهان به دستور محمد شاه قاجار باب را در قلعه ي چهريق اردبيل زنداني كردند و او تا زماني كه به دستور اميركبير در تبريز اعدام شد در آن قلعه به سر مي برد . 3 (شعبان 1266 ه" . ق ) با اين حال پيامد حركت باب همچنان ادامه يافت . چرا كه سنگيني فشارهاي روزافزون و طاقت فرساي اقتصادي بر پيكر جامعه ي عصر قاجار ـ به ويژه محمد شاه وناصرالدين شاه ـ طبقه ي زحمت كش ايراني را سخت به ستوه آورده بود و نارضايتي هاي اجتماعي تنها نياز به جرقه اي داشت تا آتش خشم مردم را نسبت به دولتمردان بي كفايت روشن سازد. اكنون باب در بافت و پوشش مذهب بهترين فرصت را براي اظهار وجود به مخالفين مي داد. البته گسترش دعوي باب دلايل سياسي ديگري نيز داشت كه در ادامه به آن خواهيم پرداخت .
باب يك سال پيش از اعدامش ميرزا يحيي نوري ملقب به « ازل » را به جانشيني برگزيد. اما ازل كه از ترس دولت زندگي مخفي اختيار كرده بود همه ي كارها را به برادر پدريش ميرزا حسينعلي بها سپرد و بها به عنوان پيشكار او رشد و نفوذ بسياري در ميان طرفداران باب يافت . چندي نگذشت كه به دليل فشارهاي حكومت ناصري بابيان جايي براي ماندن در ايران نيافتند و از بغداد سردرآوردند كه در اين زمان تحت امر سلطان عثماني بود.
در آن جا حسينعلي بها براي ارضاي حس جاه طلبي خود دست به اقدام عجيب و بي سابقه اي زد. ماجرا از اين قرار بود كه باب در زمان حيات خود كتابي به نام « بيان » نوشت كه كتاب احكام او به شمار مي آمد. او در اين كتاب وعده داد كه در آينده اي بس دور از ميان بابيان كسي به نام « من يظهره الله » ظهور خواهد كرد و همه بايد اطاعت او را گردن نهند. ولي بها به ابتكار خود اين فاصله ي زماني بسيار طولاني را كوتاه كرد و تنها چند سال پس از مرگ باب ادعا كرد كه او همان من يظهره الله است كه وعده اش در كتاب « بيان » آمده بود.
ادعاي گزاف و جاه طلبي بها موجب اختلاف شديد ميان او و ازل گرديد.

ميرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهاني، معروف به ميرزا بزرگ از سادات فرزند سيدالوزراء ميرزا عيسي، از مردم هزاوه فراهان از توابع اراک بود.اجداد او صاحب نام بودند و چند تن از آنان به خدمات مهم دولتي اشتغال داشتند. او در سال ???? هجري قمري به دنيا آمد و زير نظر پدر دانشمند خود تربيت يافت و در تهران کارهاي پدر را انجام داد و در آغاز جواني علوم متداوله را آموخت.

[ويرايش] زندگي سياسي

ميرزا ابوالقاسم سپس به تبريز نزد پدرش، که وزير آذربايجان بود، رفت. چندي در دفتر عباس ميرزا وليعهد به نويسندگي اشتغال ورزيد و در سفر‌هاي جنگي با او همراه شد و پس از آنکه پدرش انزوا گزيد، پيشکاري شاهزاده را به عهده گرفت. نظم و نظامي را که پدرش ميرزا بزرگ آغاز کرده بود، تعقيب و با کمک مستشاران فرانسوي و انگليسي سپاهيان ايران را منظم کرد و در بسياري از جنگهاي ايران و روس شرکت داشت.

در سال ???? هجري قمري پدرش ميرزا بزرگ قائم مقام درگذشت و بين دو پسرش، ميرزا ابوالقاسم و ميرزا موسي، بر سر جانشيني پدر نزاع افتاد و حاجي ميرزا آقاسي به حمايت ميرزا موسي برخاست، ولي اقدامات او به نتيجه نرسيد و سرانجام ميرزا ابوالقاسم به امر فتحعلي شاه به جانشيني پدر با تمام امتيازات او نائل آمد و لقب «سيدالوزراء» و «قائم‌مقام» يافت و به وزارت نايب‌السلطنه وليعهد ايران رسيد و از همين تاريخ بود که اختلاف حاجي ميرزا آقاسي و قائم مقام و همچنين اختلاف «بزيمکي (خودي)» و «اوزگه (بيگانه)» به وجود آمد. قائم مقام که ذاتا مردي بينا و مغرور بود با بعضي از کارهاي وليعهد مخالفت مي‌کرد، پس از يکسال وزارت در اثر تـفقين بدخواهان به اتهام دوستي با روسها از کار برکنار شد و سه سال در تبريز به بيکاري گذراند.

اما پس از سه سال معزولي و خانه نشيني، در سال ???? هجري قمري دوباره به پيشکاري آذربايجان و وزارت نايب‌السلطنه منصوب شد. در سال ???? هجري قمري فتحعلي شاه به آذربايجان رفت و مجلسي از رجال و اعيان و روحانيون و سرداران و سران ايلات و عشاير ترتيب داد، تا درباره صلح يا ادامه جنگ با روسها، به مشورت پردازند. در اين مجلس تـقريبا عقيده عموم به ادامه جنگ بود. اما قائم مقام بر خلاف عقيده همه با مقايسه نيروي مالي و نظامي طرفين، اظهار داشت که ناچار بايد با روسها از در صلح درآمد. اين نظر، که صحت آن بعدها بر همه ثابت شد، در آن روز همهمه‌اي در مجلس انداخت و جمعي بر وي تاختند و او را به داشتن روابط نهاني با روسها متهم کردند.