دليل اصلي قيام آن بود که وثوق‌الدوله براي تصويب قرارداد نياز به مجلسي يکدست داشت ولي خياباني موفق شده بود علي رغم اعمال نفوذ وثوق، شش نفر از اعضاي حزب دموکرات آذربايجان را به مجلس بفرستد. وثوق تصميم گرفت ابتکار عمل را بدست بگيرد و حزب دموکرات را غيرقانوني اعلام نمود. همين امر موجب آغاز قيام گرديد. [?]
وي در دو روز اين قيام که از ?? فروردين ???? شمسي، آغاز شد، نهادهاي دولتي تبريز را به تصرف خود درآورد و شهر را از دست دولتيان خارج ساخت. قيام بيش از پنج ماه ادامه داشت. مخبرالسلطنه هدايت به ولايت آذربايجان منصوب گرديد. به فرمان مخبرالسلطنه فرستاده ويژه مشيرالدوله، صدراعظم وقت، قزاق‌ها قيام‌گران را منکوب نمودند. خياباني که انتظار درگيري با مخبرالسلطنه که از مخالفان قرارداد بود را نداشت، غافلگير شد و حکومت وي بر آذربايجان تنها ظرف سه ساعت در دوشنبه ?? شهريور ???? برابر با ?? ذيحجه ????ق پس از درگيري و دخالت قزاق‌ها به شکست انجاميد. شيخ محمد خياباني نيز در در خانه يکي از دوستانش کشته شد.[?] (و يا خودکشي کرد) [?]
