آتشفشان يک ساختمان زمين شناسي است که به وسيله آن مواد آتشفشاني (به صورت مذاب ، گاز ، قطعات جامد ياهر 3)از درون زمين به سطح آن راه مي يابند. انباشتگي اين مواد در محل خروج، برجستگي هايي به نام کوه آتشفشان ايجاد مي نمايد.
آتشفشان يکي از پديده هاي طبيعي و دائمي زمين شناسي است که در طول تاريخ زمين شناسي نسبتا بدون تغيير باقي مانده و در ايجاد، تحول و تکامل پوسته و گوشته زمين نقش اساسي داشته و دارد.
توليد مواد آتش فشاني و پديده هاي مؤثر در ايجاد آتشفشان از دوره پرکامبرين تا عهد حاضر تغيير چنداني نداشته است و آنچه در اين راستا تغيير کرده است، نوع دانسته ها، چگونگي انديشيدن و نحوه بهره گيري از آنهاست.آتشفشانها پديده هاي جهاني هستند و در ساير کرات منظومه شمسي به ويژه سيارات مشابه زمين يک پديده عادي محسوب مي شود و آتشفشان بي شک در کيهان نيز رخ مي دهد.
همچنين پوشش سطحي ماه اغلب با سنگ هاي آتشفشاني پوشيده شده است و بارزترين ارتفاعات مريخ توسط آتش فشانها ساخته شده است.

فوران هاي فومرولي در برخي کرات مانند قمر آيو در سياره مشتري يک پديده عادي مي باشد. زبانه هاي آتش و لکه هاي خورشيدي را جدا از ماهيتشان، مي توان نوعي فوران آتش فشاني در خورشيد تلقي نمود.
علم آتشفشان شناسي به مباحث نحوه تشکيل و تحول ماگما، چگونگي جابجايي و حرکت انواع مواد، گدازه ها و ماگماها و نيز تحولات آنها در اتاقک هاي ماگمايي، چگونگي فعاليت آتش فشان ها و گسترش مواد آتشفشاني در سطح زمين، چگونگي تحول مواد آتشفشاني و ... اشاره مي کند. علم آتشفشان شناسي از برخي علوم زمين چون پترولوژي ، تکتونيک جهاني، ژئوشيمي، چينه شناسي ، رسوب شناسي ، ژئوفيزيک ، کيهان شناسي و برخي ديگر از علوم تجربي مانند شيمي، فيزيک ، آمار و رياضي کمک مي گيرند.


پراکندگي آتشفشان هاي جهان براساس موقعيت و نوع مخروط آنها شامل موارد زير مي باشد:


[+]

1. نواحي آتشفشاني اروپا تا قفقاز
2. - نواحي آتشفشاني آفريقا و درياي سرخ
3. - نواحي آتشفشاني خاور ميانه و اقيانوس هند
4. - نواحي آتشفشاني زلاندنو تا فيجي
5. - نواحي آتشفشاني مالزي و استراليا
6. - نواحي آتشفشاني اندونزي و جزاير آندامان
7. - نواحي آتشفشاني فيليپين و آسياي جنوب شرقي
8. - نواحي آتشفشاني ژاپن، تايوان و جزاير ماريان.
9. - نواحي آتشفشاني کوريل، کامچاتکا و سرزمين اصلي آسيا.
10. - - نواحي آتشفشاني کانادا و آمريکاي غربي