جنگ جهاني اول (با نامهاي
جنگ جهانگير يکم،
نخستين جنگ جهاني،
جنگ بزرگ و
جنگ براي پايان همه جنگ ها نيز شناخته ميشود) يک
نبرد جهاني بود که از ماه اوت
???? تا نوامبر
???? رخ داد. بدون هيچ زمينه کشمکشي، سربازان بسياري براي جنگ تجهيز شدند و مناطق بسياري درگير جنگ شدند. پيش از اين، هيچ وقت تلفات جنگي به اين اندازه زياد نبود.
سلاحهاي شيميايي براي نخستين بار در اين جنگ استفاده شدند، براي نخستين بار، به طور انبوه مناطق غيرنظامي از آسمان بمباران شدند و نيز براي نخستين بار در اين سده
کشتار غيرنظاميان در سطحي گسترده در طول جنگ رخ داد. اين جنگ بخاطر شيوه جنگي سنگري نيز معروف است.
جنگ جهاني اول از مهمترين اتفاقات تاريخ بشر است و به طور مستقيم و غير مستقيم نقش بزرگي در تعيين تاريخ قرن بيستم داشتهاست. اين جنگ پاياني بر نظامهاي سلطنت مطلقه در اروپا را به همراه آورد و باعث انقراض چهار امپراتوري امپراطوري اتريش - مجارستان, آلمان و عثماني و روسيه تزاري و سلسلههاي هوهنزولرن, هابسبورگ, عثماني و رمانوف شد. همه اين امپراتوريها از زمان جنگهاي صليبي بر سر قدرت بودند.
اکثر تاريخ نويسان معتقدند که عدم موفقيت مذاکرات پس از جنگ و «معاهده ورساي» و تحميل غرامتهاي بسيار به آلمان و ديگر دول شکست خورده باعث رشد فاشيسم در ايتاليا و نازيسم در آلمان و زمينه? آغاز جنگ جهاني دوم شد.
اين جنگ همچنين کاتاليزوري براي انقلاب روسيه بود که بعدها جهان را تحت تأثير قرار داد و از چين تا کوبا انقلابهاي کمونيستي را دامن زد و از طرفي زمينه? تبديل روسيه به يک ابرقدرت جهاني و آغاز جنگ سرد با آمريکا را دربر داشت.
در شرق نابودي امپراتوري عثماني باعث پيدايش دولت دموکراتيک,سکولار و مدرن جديدي به نام «ترکيه» شد. در اروپاي مرکزي دول جديدي همچون چکسلواکي و يوگسلاوي زاده شدند و دولت لهستان مجدداً شکل گرفت.
جنگ عظيمي در اروپا بين آلمان، رهبر دول محور، و نيروهاي متفقين به رهبري فرانسه و بريتانيا درگرفت. دول محور که عبارت بودند از امپراتوري آلمان به رهبري «قيصر ويليام دوم» (???? ـ ????م)، و امپراتوري اتريش - مجارستان بلغارستان و امپراتوري عثماني نيز به نفع آنها ميجنگيدند. آلمان تا آن زمان قويترين قدرت نظامي جنگ محسوب ميشد.
تا مدت هاهيچ يک از دو طرف نتوانستند به پيروزي کامل دست يابند و جنگ تا چهار سال بطول انجاميد. پيش از پيروزي متفقين حدود ?? ميليون نفر کشته شدند. پس از پايان اين جنگ در سال ???? و در کنفرانسي در پاريس «معاهده ورساي» امضا شد و غرامتهاي بسيار سنگيني بر بازندگان جنگ تحميل شد.